Thị trường trái phiếu Việt Nam hình thành từ những năm 1990 và bắt đầu phát triển từ năm 2000. Trong giai đoạn từ 2011 đến nay, thị trường trái phiếu đã phát triển mạnh nhằm đáp ứng nhu cầu huy động vốn của Chính phủ, chính quyền địa phương, ngân hàng và doanh nghiệp.
Quy mô thị trường trái phiếu Việt Nam đạt hơn 40% GDP
Bộ Tài chính cho biết, quy mô của thị trường trái phiếu Việt Nam đến hết năm 2019 đạt 40,14% GDP; gấp gần 5 lần so với năm 2011. Khối lượng vốn huy động qua phát hành trái phiếu đạt 581.089 tỷ đồng; tương đương 9,62% GDP; tăng 25,7% so với năm 2018 và gấp 4,6 lần so với năm 2011. Thanh khoản trên thị trường thứ cấp ngày càng được cải thiện; sản phẩm hàng hóa và cơ sở nhà đầu tư ngày càng đa dạng.
Thực trạng thị trường trái phiếu chính phủ Việt Nam
Cụ thể, về quy mô thị trường trái phiếu chính phủ đến cuối năm 2019 đạt 26,54% GDP; tăng 6,1% về giá trị tuyệt đối so với năm 2018. Về NĐT, trong 2019, Bộ Tài chính tập trung phát hành trái phiếu chính phủ có kỳ hạn dài từ 5 năm trở lên; để đáp ứng nhu cầu đầu tư của các tổ chức tài chính phi ngân hàng như bảo hiểm xã hội, bảo hiểm tiền gửi, doanh nghiệp bảo hiểm.
Tính đến cuối 2019, các tổ chức tín dụng đang nắm giữ khoảng 43,8% dư nợ trái phiếu chính phủ (giảm 3,93% so với cuối năm 2018); các tổ chức tài chính phi ngân hàng nắm giữ khoảng 56,13% dư nợ. Theo đó, tỷ lệ nắm giữ trái phiếu chính phủ của các tổ chức tín dụng tiếp tục giảm; tỷ lệ nắm giữ của các tổ chức tài chính phi ngân hàng tiếp tục tăng lên.
Về nhà đầu tư, tính đến hết năm 2019, NĐT trong nước nắm giữ khoảng 96,4% khối lượng phát hành trái phiếu chính phủ riêng lẻ; NĐT nước ngoài nắm giữ khoảng 3,6% tổng khối lượng phát hành. NĐT chủ yếu trên thị trường sơ cấp trái phiếu chính phủ riêng lẻ là NĐT tổ chức mua 91,6%; NĐT cá nhân mua 8,4% tổng khối lượng trái phiếu phát hành.
TÌM HIỂU THÊM VỀ:
Mua trái phiếu doanh nghiệp ở đâu an toàn?
Đặc điểm của trái phiếu doanh nghiệp? Nên chọn đầu tư trái phiếu nào?
Thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam
Trong 6 tháng đầu năm 2020, sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội đưa ra công bố tình hình phát hành riêng lẻ trái phiếu doanh nghiệp. Số liệu cho thấy trái phiếu doanh nghiệp vẫn đang tiếp tục xu hướng tăng trưởng mạnh mẽ, bất chấp ảnh hưởng của dịch COVID-19.
Quy mô thị trường TPDN Việt Nam tăng trưởng bình quân tới 45%/năm; giai đoạn từ 2017 đến 6 tháng năm 2020. Theo nhận định của Công ty Chứng khoán Sài Gòn – SSI, quy mô thị trường này đã vượt xa mục tiêu 7% GDP vào năm 2020 mà Chính phủ từng tính toán trước đây.
Lãi suất bình quân của TPDN hiện đang ở mức 9,3%/năm; kỳ hạn bình quân các trái phiếu phát hành trong kỳ là 3,9 năm. Các doanh nghiệp bất động sản vẫn dẫn đầu về lãi suất huy động; với mức lãi suất trung bình 10-13%/năm. Số lượng trái phiếu của nhóm này chiếm 50% tổng lượng phát hành; xếp sau đó là nhóm ngân hàng.
>>> Trái phiếu là gì? Lựa chọn loại hình và cách mua trái phiếu
Tiếp tục hoàn thiện quy định về thị trường trái phiếu doanh nghiệp
Theo Bộ Tài chính cho biết, Luật Chứng khoán 2019 và Luật Doanh nghiệp năm 2020 sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2021. Hiện Bộ Tài chính đang khẩn trương xây dựng các nghị định và thông tư hướng dẫn; nhằm tạo ra khung khổ pháp lý đồng bộ; thống nhất cho hoạt động phát hành và giao dịch trái phiếu doanh nghiệp; để TPDN phát triển an toàn, minh bạch.
Theo đó, đối với TPDN phát hành ra công chúng sẽ gắn với xếp hạng tín nhiệm; các trường hợp xếp hạng tín nhiệm và lộ trình áp dụng xếp hạng tín nhiệm theo hướng dẫn của Chính phủ. Đồng thời, quy trình phát hành TPDN ra công chúng cũng được đổi mới; tạo điều kiện cho các doanh nghiệp phát hành trái phiếu ra công chúng để huy động vốn.
Theo kế hoạch, nghị định quy định về phát hành, giao dịch TPDN riêng lẻ và quy định về phát hành trái phiếu ra công chúng tại nghị định hướng dẫn Luật Chứng khoán sẽ có hiệu lực thi hành 1/1/2021; cùng với hiệu lực thi hành của Luật Chứng khoán và Luật Doanh nghiệp. Trong quá trình xây dựng các nghị định này, Bộ Tài chính đã tổ chức lấy ý kiến thành viên thị trường; các doanh nghiệp phát hành, các định chế trung gian cung cấp dịch vụ trên thị trường chứng khoán; và lấy ý kiến rộng rãi công chúng trên cổng thông tin điện tử của CP; cổng thông tin của Bộ Tài chính để tổng hợp hoàn thiện dự thảo nghị định.
>> Có nên đầu tư trái phiếu thời điểm này?
